Καλημέρα από τους εκπαιδευτικούς της Ρομποτεχνίας!
Φθάνοντας στο τελευταίο μέρος της εξερεύνησής μας, σήμερα θα ανακαλύψουμε με ποιόν τρόπο οι αρχαίοι πολιτισμοί μετρούσαν τον χρόνο. Ποιά ήταν αυτά τα εργαλεία που σκέφτηκαν και δημιούργησαν ώστε να προσπαθήσουν να προσεγγίσουν με ακρίβεια τον χρόνο.
Τα αρχαιότερα όργανα μέτρησης του χρόνου:
Η ιστορία του ρολογιού είναι συνυφασμένη με την ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης. Πρίν από την εμφάνιση των σύγχρονων ρολογιών οι άνθρωποι μετρούσαν το χρόνο με μηχανισμούς που η ακρίβειά τους ήταν μειωμένη. Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν οβελίσκους, η σκιά των οποίων έδειχνε κατά προσέγγιση την περίοδο της ημέρας. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποίησαν κλεψύδρες νερού όπου η προβολή της περιόδου ήταν πιο ακριβής.
Κλεψύδρα: Η κλεψύδρα ήταν ένα αρχαίο όργανο, το οποίο χρησιμοποιούνταν για τη μέτρηση του χρόνου. Το όνομα «κλεψύδρα» προήλθε από την έκφραση «κλέπτει ύδωρ». Ήταν ένα δοχείο γεμάτο νερό (αργότερα με άμμο), με μια μικρή τρύπα στο βάθος, από όπου το νερό χυνόταν σταγόνα – σταγόνα σε ένα άλλο δοχείο, μέσα σε τακτό χρονικό διάστημα. Όταν όλο το νερό είχε περάσει από το επάνω δοχείο στο κάτω, η κλεψύδρα αναστρεφόταν και άρχιζε ξανά η μέτρηση του χρόνου.
Ηλιακά ρολόγια: Οι άνθρωποι παρατηρώντας τις σκιές των σωμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας, άλλοτε να μεγαλώνουν κι άλλοτε να μικραίνουν, συνδύασαν την αυξομείωσή τους αυτή με την ανατολή, το μεσουράνημα και τη δύση του ηλίου. Έτσι, σκέφτηκαν να κατασκευάσουν ηλιακά ρολόγια για να ρυθμίζουν τις δουλειές τους. Εφευρέτης και κατασκευαστής του πρώτου ηλιακού ρολογιού αξιώσεων θεωρείται ο Απολλώνιος ο Περγαίος (220 π.Χ.) ο τρίτος σε αξία μαθηματικός της εποχής μετά τον Αρχιμήδη και τον Ευκλείδη.
Φτιάξε μια δική σου κλεψύδρα!
Υλικά που θα χρειαστείς:
• Δύο ίδια πλαστικά μπουκάλια
• Ένα από τα καπάκια των μπουκαλιών
• Ψιλό αλάτι (ή στεγνή ψιλή άμμο ή άμμο χειροτεχνίας)
• Μία μεγάλη βίδα
• Κολλητική ταινία
• Χρονόμετρο ή ρολόι
• Ένα μπολ (για να ελέγξεις τη ροή του αλατιού)
Προαιρετικά:
• Χωνί (για να βάλεις το αλάτι μες στο μπουκάλι)
• Σπάγγος ή κορδέλες (για διακόσμηση)
Οδηγίες
1. Πλύνε καλά τα μπουκάλια και το καπάκι και άφησέ τα να στεγνώσουν εντελώς.
2. Έλεγξε το αλάτι. Αν έχει κόκκους ενωμένους, θα χρειαστεί να τους σπάσεις ή να τους περάσεις από ένα σουρωτήρι.
3. Άνοιξε μια τρύπα βιδώνοντας τη βίδα από το κέντρο του καπακιού. Η τρύπα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να πέφτει το αλάτι με σταθερή ροή. Κάνε μια δοκιμή: βάλε αλάτι μέσα σε ένα από τα μπουκάλια, κλείσε το με το καπάκι και γύρισέ το ανάποδα για να τρέξει το αλάτι μέσα στο μπολ. Αν η τρύπα είναι πολύ μικρή, θα χρειαστεί να την κάνεις λίγο μεγαλύτερη. Πρόσεχε η τρύπα να μην είναι πολύ μεγάλη, γιατί τότε το αλάτι θα τελειώσει αμέσως. Αν συμβεί αυτό, χρησιμοποίησε καινούργιο καπάκι.
4. Έλεγξε με το χρονόμετρο το χρόνο που θέλεις να μετράει η κλεψύδρα. Όρισε το χρόνο στο χρονόμετρο και αναποδογύρισε ταυτόχρονα το μπουκάλι. Μόλις ο χρόνος τελειώσει, σταμάτησε τη ροή κλείνοντας την τρύπα του μπουκαλιού. Άδειασε το μπουκάλι από το αλάτι που έμεινε και γέμισέ το ξανά μόνο με το αλάτι που υπάρχει στο μπολ. Αν το αλάτι που είχες στο μπουκάλι δεν ήταν αρκετό, βάλε κι άλλο και χρονομέτρησε πάλι μέχρι να πετύχεις το χρόνο που θέλεις.
5. Ακούμπησε το μπουκάλι με το αλάτι πάνω σε ένα τραπέζι και τοποθέτησε το άδειο μπουκάλι πάνω
του ανάποδα, προσαρμόζοντας το στόμιό του στο στόμιο του πρώτου μπουκαλιού. Κόλλησε τα στόμια
των δύο μπουκαλιών προσεκτικά στο σημείο αυτό με αρκετές στρώσεις κολλητική ταινία. Η κατασκευή
θα πρέπει να είναι όσο πιο σταθερή γίνεται. Τέλος, αν θέλεις, δέσε γύρω από το σημείο αυτό σπάγγο
ή κορδέλα ή ό,τι άλλο φανταστείς για να το διακοσμήσεις.
6. Αναποδογύρισε απότομα την κλεψύδρα και έλεγξε αν το αλάτι ρέει σωστά.
Η κλεψύδρα σου είναι έτοιμη!
Μπορείς να τη χρησιμοποιήσεις για να μετράς το χρόνο σε επιτραπέζια ή άλλα παιχνίδια!
Καλή διασκέδαση από τη Ρομποτεχνία!
Πηγές:
- Εγκυκλοπαίδεια Παράθυρο στην Εκπαίδευση του παιδιού, τόμος 2, τεύχος Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2010.
- followodysseus
- newsville