Καλημέρα από τους εκπαιδευτικούς της Ρομποτεχνίας!
Στη σημερινή μας δραστηριότητα θα ασχοληθούμε με τις σκιές. Σίγουρα όλοι μας έχουμε παίξει με την σκιά μας έστω και μία φορά στη ζωή μας. Είναι ένα φαινόμενο το οποίο συναντάμε ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Γνωρίζετε το γιατί; Ας μάθουμε περισσότερες πληροφορίες για το «μαγικό» αυτό φαινόμενο και στη συνέχεια ας παίξουμε με αυτό στο σπίτι.
Έχετε παρατηρήσει πότε εμφανίζεται μία σκιά; Μια σκιά εμφανίζεται όταν η διέλευση του φωτός εμποδίζεται από ένα αντικείμενο που είναι μάλλον αδιαφανές ή ημιδιαφανές και όχι διαφανές.
Αδιαφανές αντικείμενο:
Οι ακτίνες φωτός δεν το διαπερνούν. Μια σκούρα σκιά σχηματίζεται.
Ημιδιαφανές αντικείμενο:
Μερικές ακτίνες το διαπερνούν και κάποιες διαχέονται. Μία λιγότερο σκούρα και λιγότερο ευδιάκριτη σκιά σχηματίζεται.
Διαφανές αντικείμενο:
Οι ακτίνες του φωτός το διαπερνούν. Καμία σκιά δεν σχηματίζεται.
Οι σκιές χαρακτηρίζονται από την απουσία του φωτός. Οι σκιές αλλάζουν όταν αλλάζει η σχέση ανάμεσα στο αντικείμενο, στην πηγή φωτός και στην επιφάνεια. Οι σκιές κινούνται όταν το αντικείμενο ή η πηγή φωτός κινείται κι όχι όταν κινείται μόνο η επιφάνεια.
Ακολουθούν ορισμένες πληροφορίες που θα μας βοηθήσουν στην διερεύνηση μας για τις σκιές:
Σκιά σημαίνει απουσία φωτός:
- οι σκιές σχηματίζονται όταν εμποδίζεται το φως
- μερικά αντικείμενα εμποδίζουν το φως εντελώς
- μερικά αντικείμενα εμποδίζουν εν μέρει το φως
- η σκοτεινιά της συννεφιάς είναι σκιά
Οτιδήποτε μη διαφανές μπορεί να δημιουργήσει σκιά:
- οι άνθρωποι, τα φυτά και τα ζώα
- τα κτίρια, τα καράβια, τα φορτηγά
- τα παιχνίδια, τα βιβλία, οι μηχανές
- τα σύννεφα, τα αεροπλάνα, τα πουλιά
Οι σκιές μετακινούνται:
- όταν το αντικείμενο που εμποδίζει το φως μετακινείται
- όταν μετακινείται η πηγή φωτός
Το φως προέρχεται από ποικίλες πηγές:
- ήλιος
- φεγγάρι
- ηλεκτρική λυχνία (λάμπα)
- φακός
- φωτιά
Το σχήμα, το μέγεθος και η θέση της σκιάς αλλάζουν όταν αλλάξει:
- η γωνία πρόσπτωσης των ακτίνων του φωτός στο αντικείμενο
- η απόσταση ανάμεσα στη φωτεινή πηγή και στο αντικείμενο
- η κατεύθυνση των ακτίνων φωτός
Οι άνθρωποι κάνουν διάφορα πράγματα με τις σκιές:
- παίζουν παιχνίδια
- δημιουργούν εικόνες με τα χέρια τους
- κατασκευάζουν σιλουέτες
- κάνουν θέατρο σκιών
Όλα τα παραπάνω μπορούν να διερευνηθούν με αφορμή τις παρακάτω δραστηριότητες για τις σκιές οι οποίες θα σας βοηθήσουν να οδηγηθείτε στα συμπεράσματα. Πάμε να διερευνήσουμε το θέμα μας:
Η δραστηριότητα προσφέρει έναν ενδιαφέροντα τρόπο για να εξερευνηθούν έννοιες των φυσικών επιστημών, δηλαδή: το φως διαπερνά ορισμένα αντικείμενα, το φως προέρχεται από διάφορες πηγές, ο ήλιος είναι πηγή φωτός, σύννεφα εμποδίζουν το φως και δημιουργούν σχετική στέρησή του (συννεφιά), οι σκιές έξω αλλάζουν καθώς αλλάζει και η θέση της Γης σε σχέση με τον Ήλιο.
Τip για τους γονείς: καλό είναι σε όλη τη διάρκεια των δραστηριοτήτων να θέτετε ερωτήματα στα παιδιά σας, κάνοντας υποθέσεις προτού ξεκινήσετε μαζί τη διερεύνηση.
1η Δραστηριότητα Διερεύνησης:
Πως σχηματίζονται οι σκιές;
Υλικά
- δυνατός φακός
- το σώμα σας
- τοίχος
- Δείξτε στα παιδιά σας τον φακό. Ρωτήστε τα: «Πως θα μπορούσαμε με τη βοήθεια του φακού να ανακαλύψουμε πράγματα για τις σκιές;».
- Κατευθύνετε τον φακό προς τον τοίχο και ρωτήσετε: «Τι παρατηρείς; Μήπως εντοπίζεις κάποιες σκιές; Τι πρέπει να κάνουμε για να δούμε τις σκιές μας;». Παρακινήστε τα παιδιά σας να δημιουργήσουν σκιές χωρίς να τους δείξετε πού ακριβώς να στέκονται στην αρχή. Αφήστε τα να κάνουν υποθέσεις και να προσπαθήσουν να το ανακαλύψουν μόνα τους.
- Έτσι, τοποθετώντας το σώμα σας ανάμεσα στον τοίχο και στον φακό, ανακαλύπτετε πώς δημιουργούνται οι σκιές. Στη συνέχεια, σβήστε το φως και ξανά ανάψτε το επανειλημμένα ώστε να παρατηρήσετε τη διαφορά. Δηλαδή για να εμφανιστεί μία σκιά χρειάζεται η παρουσία φωτός.
- Τέλος, στα συμπεράσματα που πρέπει να οδηγηθείτε είναι ότι: Οι σκιές σχηματίζονται όταν το σώμα μας δεν επιτρέπει στο φως να μας διαπεράσει.
Μπορείτε να παίξετε με τις σκιές έξω κατά τις ηλιόλουστες αλλά και τις συννεφιασμένες μέρες, για να διαπιστώσουν τα παιδιά πως δεν είναι δυνατόν να σχηματίσουν σκιές χωρίς λαμπερό και δυνατό φως.
2η Δραστηριότητα Διερεύνησης:
Έχουν όλα τα αντικείμενα σκιά;
Υλικά
- χαρτί
- μαρκαδόροι
- σύρμα
- ποτήρι νερού
- πλαστικό ποτήρι
- διάφορα παιχνίδια και ό,τι άλλο επιθυμείτε από το σπίτι
- Ξεκινάτε την διερεύνησή σας με ερωτήσεις όπως: «Τι πιστεύετε για τα άλλα πράγματα, έχουν σκιά;».
- Μαζέψτε διάφορα αντικείμενα από το σπίτι παιχνίδια, γυάλινα ποτήρια, καρέκλες κ.ά.. Ζητήστε να υποθέσουν για καθένα αντικείμενο αν θα σχηματίσει σκιά ή όχι. Ζητήστε να σας εξηγήσουν τους λόγους που τα οδηγούν στις υποθέσεις αυτές.
- Μετά ακολουθεί ο έλεγχος δηλαδή αν οι υποθέσεις τους ήταν σωστές ή όχι. Ένα-ένα τα αντικείμενα θα τα φωτίζετε με τον φακό ώστε να δείτε αν σχηματίζεται η σκιά τους στον τοίχο.
- Μπορεί να ανακαλύψετε τρεις κατηγορίες σκιών. Τα αδιαφανή υλικά, θα σχηματίσουν μια σκούρα καθαρά προσδιορισμένη σκιά. Τα ημιδιαφανή υλικά, συμπεριλαμβανομένων και των γυάλινων αντικειμένων που έχουν κούρμπα ή γωνίες, θα σχηματίσουν ανοιχτές, ασαφείς σκιές. Τα διαφανή υλικά, όπως το επίπεδο γυαλί ή το καθαρό πλαστικό, δεν θα σχηματίσουν σκιά.
- Σκοπός είναι να καταλάβουν πως το φως θα πρέπει να δεσμευτεί για να σχηματίσει σκιά. Το φως διαπερνά το καθαρό γυαλί.
3η Δραστηριότητα Διερεύνησης:
Πώς και γιατί μια σκιά αλλάζει μέγεθος;
Υλικά
- φακός
- το χέρι μου
- τοίχος
- παιχνίδια
- Στρέψτε τον αναμμένο φακό προς τον τοίχο. Βάλτε μπροστά από το φακό το χέρι. Δημιουργείται η σκιά του.
- Στη συνέχεια, πλησίασε τον φακό προς το χέρι σου. Σε αυτό το σημείο ρωτήστε τα παιδιά σας τί παρατηρούν.
- Στόχος είναι να σας απαντήσουν ότι όσο πλησιάζω τον φακό προς το χέρι μου, τόσο μεγαλύτερη είναι η σκιά που σχηματίζεται στον τοίχο. Η κύρια ιδέα είναι να καταλάβουν πώς μια σκιά αλλάζει μέγεθος.
- Το ίδιο μπορείτε να κάνετε και με άλλα αντικείμενα.
- Συμπέρασμα: Όσο πιο κοντά είναι ένα αντικείμενο στην φωτεινή πηγή, τόσο πιο μεγάλη είναι η σκιά του.
4η Δραστηριότητα Διερεύνησης:
Τι κάνουν οι άνθρωποι με τις σκιές.
Υλικά
- φακός
- ένα μεγάλο χαρτόκουτο
- ένα μεγάλο λευκό χαρτί
- χαρτόνι μαύρο
- ξυλάκια χειροτεχνίας ή καλαμάκια
- ψαλίδι
- μολύβι
- Αρχικά, δημιουργήστε σκιές με τα χέρια σας όπως πάπιας, σκύλου, λαγού κ.α. Παροτρύνετε τα παιδιά να επινοήσουν κι άλλες φιγούρες με σκιές.
- Όταν τα παιδιά έχουν κατακτήσει ορισμένα σχήματα, παρακινήστε τα να αφηγηθούν οικείες ιστορίες, χρησιμοποιώντας τις σκιές.
- Με αυτό τον τρόπο θα εξοικειωθείτε και θα εξασκηθείτε ώστε να παίξετε στην συνέχεια θέατρο σκιών.
- Στη συνέχεια, δημιουργείστε το δικό σας θέατρο σκιών και παίξτε τη δική σας παράσταση με τους δικού σας ήρωες.
- Σε ένα χαρτόνι σχεδιάστε ζωάκια, ήρωες κ.α και κόψτε τα με το ψαλίδι. Κολλήστε τα από τη βάση στα ξύλινα καλαμάκια. Την σκηνή κατασκευάστε την σ’ ένα χαρτόκουτο ανοίγοντας ένα παράθυρο. Κολλήστε μέσα στο παράθυρο ένα λευκό χαρτί.
- Τέλος, τοποθετήστε ένα φωτιστικό πίσω από τη σκηνή κατευθύνοντας το φως πάνω στο λευκό χαρτί. Η θεατρική σας παράσταση είναι έτοιμη να ανέβει!!!
Καλή δημιουργία και καλή διασκέδαση από την Ρομποτεχνία με αγάπη!!!
Πηγές:
- Το Δημιουργικό Πρόγραμμα Σπουδών για τα μικρά παιδιά, Εναρκτήριες διαθεματικές μελέτες, Diane Trister, Laura J.Colker, Cate Heroman, εκδ. Ντουντούμη,2006
- emathima
- thessalonikiguide